In het Friese dorpje Ferwert wordt Wolter Reitsma, al vroeg met de fiets onderweg, door David Hille van de weg gereden. In haast op weg naar een belangrijke vergadering op het ministerie van Buitenlandse zaken, heeft Hille geen tijd om zich om het slachtoffer te bekommeren, en pleegt vluchtmisdrijf. Reitsma wordt zwaar gewond door passanten aangetroffen. Hij ondergaat een lange operatie, en wordt nadien in een kunstmatige coma gehouden. Dan begint bij hem een rits van uittredingen (‘Het licht trok sterker en sterker, alsof het een magneet bevatte. Omgekeerde zwaartekracht. En Reitsma liet zich meevoeren’). Vanuit een wolk ziet hij hoe de artsen hem opereren.

Heutink beschrijft de ontmoetingen die Reitsma tijdens de coma heeft met zijn alter ego, gemakshalve ‘het wezen’ genoemd, met wie hij terugblikt op zijn leven. Wanneer Reitsma al eens ontwaakt uit zijn comateuze toestand, beweert hij dat hij de hemel gezien heeft.

Een rits protagonisten worden door Heutink opgevoerd, die alle vanuit hun relatie tot Reitsma (diens echtgenote Nienke, zoon Willem, dochter Fieke en schoonzoon Ijsbrand), of hun relatie tot elkaar (Hille en zijn echtgenote Janine, de arts Stef Hardenberg en zijn liefje Suzanne), het fenomeen bijna-doodervaring bespreken en hun eigen tegengestelde opvattingen daarover uiten. Die gesprekken lezen niet altijd verfrissend omdat de auteur zich uitput in de verwerking van het vele materiaal dat hij over het onderwerp ‘bijna-doodervaring’ verzameld heeft tijdens de research die aan het schrijven van het boek voorafgegaan is: keer op keer laat hij zijn protagonisten vertellen – en helaas herhalen – wat de bijna-doodervaringen zoal inhouden, en onder elkaar redetwisten over de realiteit ervan. Het informatieve karakter van deze bladzijden knaagt aan het romankarakter van het boek. Wat dan anderzijds wél weer aan de roman in het boek gestalte geeft, is de beschrijving van de persoonlijke relaties tussen enkele protagonisten, op de eerste plaats de vervreemding tussen Reitsma en Nienke, die het op de duur te moeilijk krijgt met de verandering die zich in het leven van haar man, de ‘heilige’ van Ferwert, na de coma voltrekt (ietwat geforceerd, want niet nader toegelicht lijkt me de verzoening tussen die twee op het einde van het boek), maar bijvoorbeeld ook nog de verboden liefde tussen Stef en Suzanne.

Het mag de Vlaming niet verrassen dat hij enigszins moet wennen aan het Nederlands van Heutink, dat een Hollands cachet heeft (‘het een is van grotere importantie dan het andere’, ‘als de ziel zijnvleugels verliest’, ‘de uniciteit van het plattelandsleven’, ‘we zijn ongelijk aan God’, de mantra, de stort, etc.). Wat zijn stijl betreft, kan nog opgemerkt worden dat het gebruik van het tegenwoordig deelwoord om een bijzin te vervangen, hier en daar wat oubollig klinkt (‘de twee bolhoeden dragende stripfiguren uit Kuifje’ , ‘zij aan de whisky nippend, ik het glas legend’).

Ongewoon is verder dat de auteur regelmatig uit het verhaal treedt en zijn eigen vragen over de bijna-doodervaring formuleert. Hoofdstuk 24 is zelfs helemaal aan zulke onderbreking gewijd. Mij stoorde dat enigszins wel, maar dat maakt er het boek niet minder verdienstelijk om.

Biblion, Nederlandse Bibliotheekcentrale

De heilige van Ferwert, Een roman over de impact van een bijna-doodervaring. Na een ernstig ongeluk in het Friese Ferwert belandt een

man zwaar gewond in het ziekenhuis. Na een operatie wordt hij in een kunstmatige coma gebracht. Gedurende deze periode herbeleeft hij momenten uit zijn verleden. Daarnaast ervaart hij andere werelden, die hij en anderen om hem heen interpreteren als bijna-doodervaringen. Het verhaal volgt zijn ervaringen en de interpretaties daarvan door de ogen van verschillende personages in het jaar na het ongeluk. Luchtig, speels en met gevoel voor taal geschreven. Met enkele kleine illustraties, twee in kleur en een in zwart-wit. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep.

Replace this text